พระองค์ทรงเบิกบานเป็นที่สุดถึงกับอุทานว่า “บัดนี้ เราได้พบนายช่างเรือน คือ ตัวตัณหาแล้ว แต่นี้สืบไป ท่านจะทำเรือนให้ตถาคตมิได้แล้ว จิตของเราปราศจากสังขาร เครื่องปรุงแต่งให้เกิดในภพอื่นเสียแล้ว ตัณหาได้สูญสิ้นไปโดยไม่มีส่วนเหลือ ฯ

๑๑. ปางถวายเนตร

พระพุทธรูปปางนี้ อยู่ในพระอิริยาบถยืน ลืมพระเนตรทั้งสองเต็มที่ ทรงทอดพระเนตรดูมหาโพธิพฤกษ์ พระหัตถ์ทั้งสองห้อยลงมาประสานทับกันอยู่หน้าพระเพลา พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย อยู่ในอาการสำรวมฯ เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสรู้อนุตตรสัมมา สัมโพธิญาณแล้วประทับเสวยวิมุติสุขอยู่ที่ร่มมหาโพธิ์ 7 วัน แล้วก็เสด็จออกจากร่มไม้มหาโพธิ์ ไปประทับยืนกลางแจ้งทางทิศอีสานของต้นมหาโพธิ์นั้น ทรงทอดพระเนตร ต้นมหาโพธิ์โดยไม่กระพริบพระเนตรด้วยพระอิริยาบถนั้นถึง 7 วัน สถานที่ประทับยืนด้วยอิริยาบถนั้นเป็นนิมิตมหามงคล เรียกว่า “อนิมิสสเจดีย์” ฯ

๑๒. ปางจงกรมแก้ว

พระพุทธรูปปางนี้ อยู่ในพระอิริยาบถยืน ยกพระบาทขวาก้าว เหยียบพื้นยกส้นพระบาทซ้ายขึ้น ปลายพระบาทจรดพื้น แสดงอาการก้าวเดินจงกรมพระหัตถ์ทั้ง