จึงนำกองทัพมาร มาล้อมเขตบัลลังก์รัตน์ของพระองค์ไว้ แต่ก็มิได้ทำให้พระองค์ ผู้ทรงด้วยบารมี 30 ทัศหวั่นไหว ยิ่งทำให้พญามารพิโรธยิ่งขึ้น และได้กล่าวกะพระมหาบุรุษว่า บัลลังก์แก้วเป็นของเรา ท่านผู้ไม่มีบุญจงลุกไป พระองค์จึงตรัสตอบว่า บัลลังก์เกิดขึ้นด้วยบุญเราแล้วจึงเรียกนางวสุนธราเจ้าแห่งธรณี มาเป็นพยาน นางจึงปรากฎกายทำอัญชลีถวายอภิวาทแล้วประกาศให้พญามาร ทราบว่า พระมหาบุรุษได้บำเพ็ญบุญกุศลมากมาย เพียงแค่ น้ำกรวดที่ข้าพเจ้าเอามวยผมรองรับไว้บนเศียรเกล้า ก็มากพอ เป็นหลักฐานได้ เมื่อกล่าวเสร็จ นางก็บีบน้ำกรวดที่สะสมไว้ให้ ไหลออกมาเป็นทะเลหลวง ท่วมทับเหล่าพญามารให้ถอยร่นไป ฯ

๑๐. ปางตรัสรู้

พระพุทธรูปปางนี้ อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้งสองหงายวางซ้อนกันบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย ฯ เมื่อทรงกำจัดมารให้ปราชัยด้วยพระบารมีแล้วก็ทรงเบิกบานพระทัยได้ปีติเป็นกำลังสนับสนุนปฏิบัติสมาธิภาวนาให้ยิ่งขึ้น ในที่สุดก็ทรงตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในเวลารุ่งอรุณ ทำให้